“Panelen beschermen tegen hagel en zonnebrand”

Tom en Jacqueline uit Hal (Minderhout-Hoogstraten) zijn in de eerste plaats varkenshouders. Daarnaast telen ze ook bessen: bramen en blauwbessen. Boven die laatste teelt werden er enkele weken geleden zonnepanelen geïnstalleerd. Daarmee gaat het bedrijf Halberry bv uiteraard elektriciteit opwekken, maar het koppel streeft er vooral ook naar om bessen te telen in optimale omstandigheden. Ze zijn daarmee echte agrivoltaics-pioniers.

De panelen op het bedrijf van Tom Mertens bedekken een plantage van 7000 m². Ze zijn 48% transparant en 230 op 113 cm groot, en worden onder een hoek van 12 graden geplaatst. De regenwatergoot is momenteel nog verplaatsbaar en de juiste positie wordt nog gezocht.

Pilootproject

“Het is een pilot. Als de resultaten goed zijn, wil ik ook de overige 6 ha onder agrivoltaics zetten”, vertelt Tom ambitieus. “Wij zijn vooral op zoek naar een duurzame bescherming. Eerder werkten we al met folie, maar dat is een dure en geen duurzame oplossing. We probeerden ook al een vaste constructie met hagelnetten, maar die bleek niet stabiel en de lichtcapaciteit en het microklimaat voldeden niet. Een andere optie was hoge tunnels van 5,60 meter waar de verluchting wel goed was, maar waar we de groei van de planten niet konden stilleggen. De omgeving is voor een blauwbes heel belangrijk. Concreet zochten wij naar een oplossing die goede bescherming biedt tegen hagel en genoeg bescherming tegen zonnebrand. Bovendien moet er een goede luchtcirculatie zijn die een microklimaat creëert. Dat alles vonden wij bij deze opstelling met de zonnepanelen boven de planten. Die planten staan trouwens op hoogte, voor een beter ergonomie én efficiëntere luchtcirculatie. Het feit dat we met goten werken, maakt dat drainwater wordt opgevangen en gezuiverd. In combinatie met de hemelwateropvang via de goten aan de panelen, hebben we zelfs meer water ter beschikking dan wat we nodig hebben voor onze productie.”

Vergunning

Tom gebruikte al deze argumenten bij zijn vergunningsaanvraag en hij slaagde erin om toestemming te krijgen om de structuur te plaatsen. “Er staat een haag omheen die het geheel aan het zicht onttrekt. In vergelijking met de 5 meter hoge tunnels die we hier eerst zouden zetten, is de landschapsvervuiling in deze opstelling verwaarloosbaar. We legden onszelf de bijkomende voorwaarde op, dat de opstelling verdwijnt, mochten de planten ooit verdwijnen.”

“Dit is een proefopstelling. We vonden steun bij VLIF Innovatie. Coöperatie Hoogstraten is stakeholder, vanwege het demonstrerende karakter. Met een oppervlakte van 7000 m² kunnen we echt wel op een commercieel interessante schaal werken. De planten onder de panelen zijn precies dezelfde als die in de rest van de plantage, dus op het vlak van productie zullen we een goede vergelijking kunnen maken. Maar uiteraard verzamelen we nog meer informatie. Er gebeuren continu lichtcaptatiemetingen om te bepalen hoe hoog de planten precies moeten staan onder de panelen. Een robot zal data registreren waarmee we aan de slag kunnen rond fenotypering. We gaan hier veel van leren.”

Bessen en stroom

Maar natuurlijk levert zo’n agrivoltaics-plantage niet enkel bessen, maar ook elektriciteit. Tom is hiermee niet aan zijn proefstuk toe. Hij is een van de trekkers van Halnet, een energiecoöperatie van de inwoners van Hal. “Ondanks de positieve omstandigheden voor de blauwbessenteelt zal de productie onder zonnepanelen normaal gezien lager uitvallen dan de gangbare productie. We hebben berekend welke elektriciteitsprijs we minstens moeten hebben om een productieverlies in de bessen van 25% te compenseren. Hier komt een batterij om beter te kunnen inspelen op de markt. Via Halnet hebben we daar al ervaring mee. We weten hoeveel stroom er de dag nadien nodig zal zijn. Stroom inkopen doen we op de termijnmarkt op basis van de elektriciteitsconsumptie van de aangesloten Halnet-leden. Daarnaast lossen we zelf de fysieke onbalans op, met gebruikmaking van onze batterijen.” 

“Dit hele initiatief is en blijft een leerschool, zowel qua optimalisatie van de bessenteelt als naar commercialisatie van elektriciteit tegen de achtergrond van een voortdurend wijzigende wetgeving.”